ස්ට්‍රෝබෙරි වගා කිරීම

ආචාර්ය පී.ඩී අබේතිලකරත්න.

ඉතා ප්‍රනීත රසයෙන් යුත් ස්ට්‍රෝබෙරි , කෙටි කලකින් අස්වැන්නක් ලබා ගත හැකි පළතුරු බෝගයක්.

1. අවශ්‍ය දේශගුණය

සීතල ප්‍රදේශවල ඉතා සාර්ථකව ස්ට්‍රෝබෙරි වගා කල හැකිය. මල් පිපීම සඳහා පැය 8 ට අඩු සූර්යාලෝකය ලැබෙන දින 10 ක් පමණ අවශ්‍යයි. උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 15-35 ක් දක්වා වගා කල හැකිය. සෙල්සියස් අංශක 14-15 උෂ්ණත්වය දී හොඳින් මල් පිපීම සිදු වේ. සෙල්සියස් අංශක 28 ට වැඩි වූ විට මල් පිපීම සිදු නොවේ.

2. වගා බදුන් සකසා ගැනීම

මේ සඳහා අඟල් 8 ප්‍රමාණයේ උස අඟල් 6 ක් වන පොලීතීන් මළු වල යටින් අඟලක් පමණ උඩින් සහ අඟල් දෙකක් උඩින් සිදුරු පේලි දෙකක් විදින්න. කොහුබත් සහ වැලි සමාන ප්‍රමාණවලින් ගෙන, එයින් ලීටර් 2 ක් එක් වගා බඳුනකට දමන්න. මෙම බඳුන්වල ධාවක වලින් වෙන් කරගත් පැල සිටු වන්න. පැල සිටුවීමේ දී පැලයේ රිකිල්ල යට නොවන ලෙසත් මුල් ඇති කොටස හොඳින් වගා මාධ්‍යයට යට වන ලෙසටත් පැල සිටුවන්න. පැල සිටුවා දින 20 සිට පොහොර මිශ්‍ර කල ජලය යොදන්න. මේ සඳහා ඇල්බට් දියර පොහොර ග්රෑම් එකක් ජලය ලීටර් එකක දියකර හෝ ඇල්බට් පොහොර ගිනි පෙට්ටි පියනකින් එකක් වතුර ලීටර 10 ක දියකර උදේ සවස එක් බදුනකට එයින් මිලි ලීටර 100-200 ක් පමණ යොදන්න.

3. ජල සම්පාදනය කිරීම

පැල සිටවු පසු දිනකට ජලය මිලි ලීටර 200-400 ක් පමණ එක් බදුනකට අවශ්‍යයි. පැල සිටුවා දින 20 න් පසුව ඉහත දියර පොහොර මිශ්‍ර ජලය යොදන්න.

4. ස්ට්‍රෝබෙරි බීජ මඟින් පැල සාදා ගැනීම

හොඳින් රතු පැහැ වු ස්ට්‍රෝබෙරි ගෙඩි වෙළඳපොළෙන් මිළ දී ගෙන පැන්සල් තුඩක් යොදා ගෙන ගෙඩියේ බාහිරෙන් පිහිටා ඇති ඉතා කුඩා බීජ වෙන් කර ගන්න. මෙම බීජ හොඳින් සෝදා පවනේ වියළීමට තබන්න.ඉන් පසු බීජ කඩදාසියක ඔතා බෝතලයකට හෝ පොලිතීන් මල්ලකට දමා සීල් කර ශීතකරණයේ අධි ශීත කොටසේ සති දෙකක් තබන්න. ඉන් පසු ටිෂූ කඩදාසියක් මත බීජ තබා ආලෝකය වැටෙන සේ අවර්ණ වීදුරු හෝ ප්ලාස්ටික් කුඩා බෝතලයකට හෝ භජනයක දමා වතුරෙන් ටිෂූ කඩදාසිය තෙත් කරන්න. ඉන්පසු මෙම බෝතලය ආලෝකය වැටෙන තැනකින් හෝ ජනේලයන් ලඟ තබන්න. මාසයක් පමණ වන විට බීජ පැලවේ. මෙම කුඩා බීජ පැල කොහුබත් හා වැලි සමාන කොටස් වලින් ගෙන එකට මිශ්‍ර කර සාදාගත් මිශ්‍රණයක් පුරවාගත් කුඩා පොලිතීන් මළුවල හෝ බදුන්වල සිටුවන්න. පැල මැලවීමෙන් වළකා ගැනීම සඳහා සති දෙකක් පමණ අවර්ණ පොලිතීන් කවරයකින් පැල සිටවූ බදුන් වසා තබන්න. මෙම පැලවලින් හට ගන්නා ධාවක වල සෑදෙන අංකුර පැල, මව් ශාකයෙන් වෙන් නොකර වෙනත් වගා බදුනක සිටුවන්න.

5. පැල නඩත්තු කිරීම

පැල සිටුවා මාසයක් පමන වන තෙක් මල් ඉති හා ධාවක කඩා ඉවත් කරන්න. ඉන් පසුව හට ගන්නා ධාවක ඉවත් කරන්න. පරණ පත්‍ර හා රෝගී පත්‍ර ඉවත් කරන්න. විශාල මල් ඉතිරි කර කුඩා මල් ද ඉවත් කරන්න. මල් පරාගණය කිරීම සඳහා මී මැස්සන් පැමිණීම ඉතාමත් අවශ්‍යයි. එසේ නොමැති නම් කුඩා බ්ලෝවරයක් යොදා ගෙන මල් පරාගනය කරන්න.

6. අස්වනු නෙළීම

ගෙඩියෙන් තුනෙන් දෙකක් පමණ රතු පැහැ වූ විට අස්වනු නෙලා ගත හැකිය. එක් පැලයකින් එක් කන්නයක දී ග්රෑම් 500 ක් පමණ අස්වැන්නක් ලැබේ.

රෝග පාලනය ඇප් එක මෙතනින් බාගත කරන්න

අඹ ගසක් නිවැරදිව සාදා ගන්නේ කෙසේ ද ?

ආචාර්ය පී.ඩී. අබේතිලකරත්න

අඹ ඉතාමත් රසවත් මෙන්ම පෝෂ්‍යදායී පළතුරක්.  ගෙවත්තක අඹ පැල කිහිපයක් සිටුවීමට හැකි නම්, සුන්දර මෙන්ම සිසිල් පරිසරයක් ඉතා පහසුවෙන් නිර්මාණය කර ගත හැකි අතර එයින් කිසිදු වියදමක් නොමැතිව නැවුම් පළතුරක් ද ලබා ගත හැකිය. අඹ ගස් විශාලව වැඩෙන නිසා නිවාසවලට ඉතා ආසන්නව සෑදීම යෝග්‍ය නොවේ. වැඩි අස්වැන්නක් ලබා ගැනීමට අඹ ගස් නිසි අයුරින් කප්පාදු කිරීම සහ පුහුණු කිරීම අවශ්‍යයි. ඒ වගේම නිසි අයුරින් ගස් පුහුණු කිරීම මගින් අපට අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට ගස් සකසා ගැනීමේ හැකියාව ඇත. තවද නිවැරදිව අඹ ගසක් පුහුණු කිරීම නිසා ශක්තිමත් ගසක් සාදා ගත හැකි අතර අස්වනු නෙළි‍ම හා අනෙකුත් කටයුතුවල පහසුව,  හොදින් සූර්යාලෝකය ගසට ලැබීම, වැඩි අස්වැන්න,  ඉක්මනින් වර්ධනය වීම, කලින් ගෙඩිහට ගැනීම  වැනි වාසි ද ලබා ගත හැකිය.

1. අඹ පැලයක්  කප්පාදු කිරීම

අඹ පැලයක් අඩි 3-4 ක් පමණ උසට වර්ධනය වූ විට, මුදුන් රිකිලි කපා ඉවක් කල යුතුය. මෙසේ කප්පාදු කිරීමේ දී බද්ධ අඹ පැලයක නම්, බද්ධ සංධියට උඩින් කප්පාදු කිරීම ඉතා වැදගත්. මුදුන් රිකිලිවල අගල් 6-10 ක් පමණ යටින්, අක්‍රිය අංකුර සමූහයක් ඉතාමත් ආසන්නව පිහිටීමෙන් ගැටයක් වැනි කොටසක් දැක ගත හැකිය. මෙම ගැටය, අන්තරස්ථාපනය ලෙස හැදින් වේ. කුඩා අඹ පැල කප්පාදු කිරීමේ දී, මෙවැනි ගැට දෙකක් හෙවත් දෙවන අන්තරස්ථාපනයට උඩින් කප්පාදු කිරීම ද ඉතා වැදගත්ය. මෙම අන්තරස්ථාපනයට ආසන්නව උඩින් කප්පාදු කල විට පාර්ශ්වික අතු 6-10 ක් සෑදෙන අතර අන්තරස්ථාපනයට යටින් කප්පාදු කල විට පාර්ශ්වික අතු 2-4 ක් හට ගනී.

2. පැල ගස්වල අතු අග කප්පාදුව

ඉන් පසු මාස 3 ට වරක්, විෂ්කම්භය සෙ.මී. 1 ට වඩා අඩු අග රිකිලි  පළමු අන්තරස්ථාපනයට ආසන්නව උඩින් කප්පාදු කිරීම මගින් මල් හට ගන්නා අතු විශාල ප්‍රමාණයක් ලබා ගත හැකි වේ. අතු අග කප්පාදුව මගින් පාර්ශ්වික අතු ලබා ගැනීම මෙන්ම කලින් මල් හට ගැන්වීමත් සිදු වේ. ඒ වගේම, දැඩි කප්පාදු කිරීමක දී ඉක්මනින් ගස් යථා තත්වයට පත් කර ගැනීමට ද මෙම කප්පාදුව ඉවහල් වේ.

3. වැඩි අතු කපා ඉවත් කිරීම

අඹ ගස් කප්පාදු කිරීමේ දී, එල්ලී තිබෙන අතු, ආලෝකය නොලැබෙන අතු, රෝගී හා හානි වී ඇති අතු සහ දුර්වල හා කුඩා අතු කපා ඉවත් කල යුතුය.

4. වැඩුණු ගස්වල අතු අග කප්පාදු කිරීම

අඹ ගස්වල ඉතා වැඩි වර්ධනයක් පවතින විට මල් හට ගැනීම සිදු නොවේ. ඒ නිසා අවුරුද්දකට 3-4 වරක් අතු අග මල් හෝ ගෙඩි නොමැති රිකිලි කපා ඉවත් කල යුතුය. කප්පාදු කල අතු මාස 4-5 ක් අක්‍රියව පවතී. අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට ජලය සහ නයිට්‍රජන් ( පත්‍රවල නයිට්‍රජන් ප්‍රමාණය 1.1-1.4 % පමණ) ඇති විට අළුත් දළු හට ගනී.

5. ගස් හැඩ ගැස්වීමේ කප්පාදුව

අඹ ගස් ඉතා උස්වීම පාලනය කිරීම සදහා ඔබට අවශ්‍ය උසට වඩා මී. 1 ක් පමණ පහළින් අතු කැපීම සිදු කෙරේ. මෙම කප්පාදුවේ දී, විෂ්කම්භය සෙ. මී. 2- 10  ක් පමණ ප්‍රමාණයේ අතු ඉවත් කරයි.

6. මල් හට ගැන්වීම

සමහර අඹ වර්ගවල ස්වාභාවිකව මල් හට ගැනීමක් සිදු නොවීම හෝ මල් පොකුරු කිහිපයක් පමණක් හට ගැනීම දක්නට ලැබෙනවා. සීතල කාලවල දී මල් හට ගන්නා අතර ගසට ජලය සැපයීම සීමා කිරීමෙන් මල් හට ගැනීම උත්තේජනය කළ නොහැකියි.  උෂ්ණකාලවල දී පොටෑසියම් නයිට්‍රේට්, කැල්සියම් නයිට්‍රේට්, ඇමෝනියම් නයිට්‍රේට් හෝ එතපෝන් පත්‍ර මතට යෙදීමෙන් අංකුර වැඩීම උත්තේජනය කිරීම මගින් කෘත්‍රීමව මල් හට සිදු කල හැකිය. මේ සදහා අතු අග රිකිලි කප්පාදු කර මාස 5 ට පමණ පසු, උෂ්ණ කාලයක දී පොටෑසියම් නයිට්‍රේට් හෝ  N:P:K 13-2-44 පොහොර  4% (ජලය ලීටරයකට, පොටෑසියම් නයිට්‍රේට් ග්‍රෑම් 40 ක් දිය කල මිශ්‍රණය) යෙදීමෙන් මල් හට ගනී. පොටෑසියම් නයිට්‍රේට් පත්‍රමතට යෙදීමේ දී පත්‍ර කහ පැහැ ගැන්වී පසුව කොල පැහැ වේ. අඹ ගස්වලට ඉහත රසායනික ද්‍රව්‍ය යෙදීමට පෙර අතු කිහිපයකට ඉස පරීක්ෂා කර බලන්න. පත්‍ර පිලිස්සී යන්නේ නම්, වැඩිපුර ජලය එකතු කර රසායනික ද්‍රව්‍ය සාන්ද්‍රණය තව අඩු කර යොදන්න.

 

7. දැඩි කප්පාදුව

ඵල හට නොගන්නා, විශාල අඹ ගස් වල අඔ ගස්වල,  මී. 1.5 ක් පමණ උසින්  කද කපා දැමීම මගින් නැවත කුඩා අඹ ගසක් සාදා ගත හැකිය. ඉන් පසු, අළුත් රිකිලවල අග කොටස කප්පාදු කිරීම මගින් වැඩි අතු සංඛ්‍යාවක් සහ මල් සංඛ්‍යාවක් ලබා ගත හැකි වේ.

දම් පැහැති වැල් දොඩම් වගා කිරීම

ආචාර්ය පී.ඩී.අබේතිලකරත්න

දම් පැහැති වැල් දොඩම් Passiflora edulis f. edulis යන විද්‍යාත්මක නාමයෙන් හදුන්වයි. වැල් දොඩම්වල හොඳ පෝෂණ ගුණයක් සහ හොඳ ඹෟෂධීය ගුණයක් තිබෙනවා. වැල් දොඩම් දළු තැම්බූ  වතුර දියවැඩියාව, අධිරුධිර පීඩනය, ගැස්ට්‍රයිටිස් වැනි රෝග පාලනය කිරීමට අත් බෙහෙත් වශයෙන් යොදා ගනියි. මදය ඉවත්කල ගෙඩිවල පොත්ත, සිහින් කැබලිවලට කපා උණු වතුර දමා රැයක් තබා ආතරයිටීස් රෝගය සදහා බීමට ගනී.


නොමේරූ  ගෙඩිවල සයනොජනික් ග්ලුකොසයිඩ් නම් විෂ සංයෝගයක් ඇති නිසා නොමේරූ ගෙඩි ආහාරයට ගැනීම සුදුසු නැහැ. කොළ ආහාරයට ගැනීමේ දි මඤ්ඤොක්කා කොළ සකසන ආකාරයට කොටා හොඳින් තම්බා ගැනීමෙන් විෂ තත්වය නැති කර ගත හැකි වේ. අපගේ ශරීරයට විටමින් සී ගබඩා කර තබා ගත නොහැකි නිසා දිනපතා පළතුරු ග්රෑම් 200 ක් පමණ ආහාරයට ගත යුතු වෙනවා.

1. වැල් දොඩම් පැල සාදා ගැනීම

අංකුර තුනක් පමණ තිබෙන දඩු කැබලි තවානක සිටුවා පැල කර ගත හැකිය. වානිජ වගාවන්බ සදහා බද්ධ පැල යොදා ගැනීම යෝග්‍යයි. මේ සදහා කහ පැහැති ගෙඩි සෑදෙන, ආලංගා නමින් හදුන්වනු ලබන වැල් දොඩම් වර්ගයේ බීජපැල ග්‍රාහක ලෙස යොදා ගත හැකි වේ. මෙම බද්ධ පැල කද පාමුල කුණුවීම රෝගයට ඔරොත්තු දේ.

කද පාමුල කුණුවීම

2. බීජ මගින් වැල් දොඩම් පැල සාදා ගැනීම

මේ සදහා පළමුවෙන්ම, වැලි, මතුපිට පස් සහ කොම්පෝස්ට් සමාන ප්‍රමාණවලින් ගෙන එකට මිශ්‍ර කර තවානක් සකසා ගත යුතු වෙනවා. බීජ අතර පරතරය සෙ.මී. 1 ක් ද පේලි අතර පරතරය සෙ.මී. 5 ක් ද ගැඹුර සෙ.මී . 1 ක් ද වන සේ බීජ තවාන් කරන්න. තවානට දිනපතා ජලය සපයන්න. සති 3 කදී පමණ බීජ පැල වේ. පැල සෙ.මී 10 ක් පමණ වැඩුණු විට තවානෙන් ගලවා  සෙ.මී. 12 ක් උස, සෙ.මී. 8 ප්‍රමාණයේ පොලීතීන් බදුන් වල සිටුවන්න. ඉහත වගා මාධ්‍යම මේ සදහාත් යොදා ගන්න. පැල සෙ.මී.20 ක් පමණ වූ විට කේෂ්ත්‍රයේ සිටුවිය හැකි වේ.

3. පැල සිටුවීම

දිග,පළල සහ උස අඩි 2 ක් පමණ වන සේ වලවල් කපා ගන්න. පැල අතර මීටර 2 ක්ද, පේලි අතර මීටර 4 ක් ද වන සේ වලවල් අතර පරතරය තබාගන්න. එක් වලකට ටීඑස්පී පොහොර ග්රෑම් 500 ක්ද, මැග්නීසියම් සල්පේට් ග්රෑම් 80 ක්  ද යොදා පස් සමග කලවම් කරන්න. ඉන් පසු පැල සිටුවන්න. පැල දෙකක් අතර ලී හෝ සිමෙන්ති කනු සිටුවා මීටර් දෙකක් උසින් ගේජ් 14 කම්බ් අදින්න.

4. පොහොර යෙදීම

වැඩෙන පැල සඳහා, කදේ සිට අඩියක් පමණ ඈතින් මාස හතරෙන් හතරට එක් පැලයකට පහත සඳහන් පොහොර යොදන්න. වැඩෙන පැල සඳහා යූරියා ග්රෑම් 30 ක්, ටීඑස්පී ග්රෑම් 30 ක් සහ එම්ඕපී පොහොර ග්රෑම් 20 ක් යොදන්න. වැල් කම්බිය තෙක් වර්ධනය වූ විට යූරියා ග්රෑම් 45 ක් , ටීඑස්පී ග්රෑම් 45 ක් එම්ඕපී ග්රෑම් 30 ක් යොදන්න. ඵල දරන වැල් සදහා මාස හයෙන් හයට යූරියා ග්රෑම් 200 ක්, එම්ඕපී ග්රෑම් 100 ක් යොදන්න. පත්‍ර කහ පැහැ වේ නම්, මැග්නීසියම් සල්පේට් ග්රෑම් 5 ක් සහ සින්න් සල්පේට් ග්රෑම් 3 ක් වතුර ලීටරයක දියකර පත්‍ර මතට ඉසින්න.

5. වැල් පුහුණු කිරීම

කම්බිය දක්වා ලපටි වැල් වැඩීමට, කෝටු හෝ නූල් වැනි ආධාරකයක් යොද ගන්න. තනි කදක් සේ වැඩීමට පාර්විකව හට ගන්නා රිකිලි ඉවත් කරන්න. වැල් කම්බිය දක්වා වර්ධනය වූ විට අග රිකිල්ල කඩා දමන්න. අංකුර දෙකක් කම්බියේ එතෙමින් දෙපසට වැඩීමට සලස්වන්න. ආධාරක කණු තෙක් වැල් වැඩුනු පසු අග රිකිලි ඉවත් කරන්න. එවිට පාර්වික අංකුර පහළට වැඩීමට පටන් ගනී. බිම ගෑවෙන වැල් අඩියක් පමණ උසින් කපා දමන්න.

6. ජල සම්පාදනය

වියළි කාලයේ දී, දිනකට එක් වැලකට ජලය ලීටර් 60 ක් පමණ අවශ්‍යයි.

7. අස්වැන්න නෙළීම

පැල සිටුවා මාස 10 කින් පමණ පළමු අස්වැන්න ලබා ගත හැකිය. වසරකට වැලකින් කිලෝ 20-25 ක් පමණ නෙළා ගැනීමට හැකියි. ගෙඩි හොදින් දම් පැහැ වූ විට කඩා ගන්න.